De blauwe pil laat de illusie waarin je je gemakkelijke luxe frictie-loze leventje leeft in stand. De rode pil doet je ruw ontwaken uit die illusie en laat je zien hoe de mens inmiddels is “gekoloniseerd” door de vandaag de dag zo gevreesde kunstmatige intelligentie (AI). Het AI-systeem is baas geworden over de mens en de mens dient alleen nog als levende batterij om het AI-systeem te voeden en in stand te houden.

Herbert Marcuse, de rock-star-filosoof uit de roerige 60’er jaren van de vorige eeuw, had geen rode pil en ook geen sciencefiction nodig. Hij heeft “The Matrix” niet meer meegemaakt, hij stierf in 1976, maar zag ‘m toch al scherp (“avant la lettre”) in de kapitalistische samenleving, zoals die zich na de Tweede Wereldoorlog had ontwikkeld. In zijn, in 1964 verschenen boek “De eendimensionale mens”, beschreef hij “zijn Matrix” als een technologisch productieapparaat.

Hij zag hoe de mens zich uit puur gemakzucht min of meer vrijwillig uitleverde aan, zich liet inkapselen door, een systeem waarin al zijn dromen en verlangens met behulp van technologie aangestuurd worden door gevestigde belangen. Marian Donner beschrijft in haar boekje “De Grote Weigering” de boodschap van Marcuse vrij ronkend als volgt: ,,We willen zelf ook steeds productiever zijn, meer doen in minder tijd. We zijn verworden tot de werknemers van Amazon, als ook de klanten ervan. Zowel de uitgebuitenen als de uitbuiters. Wij schuiven de afgestompte arbeid door. Houden elkaar, en onszelf, in de greep van targets, prestatiemetingen en pijnstillers. Voeden zo de machine (The Matrix, edv), en nemen tegelijkertijd gretig haar producten af.”

We worden opgejaagd door reclame en dat streven: “keeping up with the Joneses” verstrekt door sociale media die ons laten zien hoe die “Joneses”, onze buren, toch weer meer genieten dan wij met hun grotere auto, nieuwere smartphone en luxere all-inclusive vakanties. En het “systeem” blijft ons verleiden, ook als we even bedenkingen hebben. De consument moet altijd verlangen naar meer, mag nooit tevreden zijn, opdat hij de leegte blijft proberen te vullen met spullen. We moeten het systeem blijven voeden tot we de betovering verbreken door toch die rode pil te slikken.