Nu hebben we 9/11 gehad, de Fortuyn-revolte, de Gele hesjes, de Toeslagen-affaire en na Corona bleven de crises maar komen van stikstof met boze boeren tot #MeToo en van asielzoekers tot woningnood en heel recent de excuses voor het slavernijverleden.

Botsing

Steeds vaker wordt dat “in hun waarde laten” een botsing tussen geclaimde waarden. Wat denigrerend gesteld zag ik dat assertief, soms zelf agressief, opkomen voor die eigen waarden als een soort puberen. Maar die ontwikkeling moet toch echt gezien worden als uiting van een verder gaande emancipatie. Een vervolg op de opstanden tegen de regenten en de elite uit de roerige zestiger jaren. In slaap gesust door de toenemende welvaart en het idee dat Nederland eigenlijk wel “af was”, zo eind vorige eeuw, zijn velen nu verontwaardigd wakker geworden.

Nieuwe elite

Veel van de provo’s en hippies uit de jaren zestig zijn de goed gesettelde babyboomers van nu, de nieuwe elite. Hun vanzelfsprekend (opinie)leiderschap wordt door de huidige geëmancipeerde Nederlanders aangeklaagd. De nieuwe meer geëmancipeerde Nederlander wenst bejegend te worden op de wijze die hun zelfgekozen individuele of collectieve identiteit bevestigt.

En iedereen heeft zijn eigen idee over maatschappelijk onrecht en sociale machtsverhoudingen, zijn eigen visie op de voor hen geldende waarden.

Gek genoeg wordt de overheid niet alleen gezien als veroorzaker van alle ellende, maar ook als oplosser. Van Oenen zegt het zo: “Alles wat de overheid doet, moet erop gericht zijn ons ‘in onze waarde te laten’. Die overheid, vinden wij, moet overal voor zorgen maar zich nergens mee bemoeien.” Dat lijkt toch een puberale, weinig geëmancipeerde houding.

Daarom is mijn wens voor het komend jaar, of reëler voor de komende jaren, dat we met z’n allen doorgroeien, verder emanciperen, minder puberen, minder aanklagen. Oké, John F. Kennedy, was zelf een zeer geprivilegieerde witte man, maar toch, hij zag wel goed dat we het samen moesten klaren: Vraag niet wat de overheid voor jou kan doen, vraag wat jij voor de overheid, voor de samenleving kan doen.