Column 'Door de ogen van een boswachter': Op een grote paddenstoel

Het wratsporig punthoofdje, weerschijnzwamdwergelfenbankje of het ganzenmestspikkelschijfje. Mocht je nog opzoek zijn naar hét winnende woord voor je potje scrabble dan raad ik je aan om eens te kijken in het soortenregister van de Nederlandse paddenstoelen. Paddenstoelen spreken al sinds mensenheugenis tot onze verbeelding. Want hoe kan het toch dat er de ene dag nog niets te zien is en er de volgende dag ineens een kring van paddenstoelen op het grasveld staat, dat kan toch alleen maar het werk van heksen zijn?

Ondergronds netwerk

Hoewel je ze het hele jaar door kan vinden is de herfst hét paddenstoelenseizoen bij uitstek. De grond wordt vochtiger en de temperatuur is nog niet te laag, perfecte omstandigheden om schimmels te laten floreren. Veel soorten zwammen die we zien zijn eigenlijk de vruchtlichamen van een uitgebreid ondergronds schimmelnetwerk, het mycelium genaamd. Wetenschappers hebben ontdekt dat het grootst levende organisme ter wereld zo’n mycelium is. In het westen van de Verenigde Staten is door middel van DNA-onderzoek een netwerk ontdekt dat zo’n 90 km² aan oppervlakte beslaat, ongeveer 440.000 kilo weegt en geschat wordt op een leeftijd van 2400 jaar! Schimmels zijn de opruimers van de natuur. Ze verteren dood hout, bladresten en ander organisch materiaal (dode dieren bijvoorbeeld). Zo zorgen ze ervoor dat er weer nieuwe voedingsstoffen in de bodem komen. Maar ze zijn niet altijd goedaardig, er zijn ook voorbeelden van zwammen die gezonde bomen infecteren en doen afsterven.

Specialisten

Schimmels vind je overal, maar let op want elke soort heeft weer zijn eigen specialiteit. Ga je op zoek naar de welbekende vliegenzwam? Zoek dan vooral in loofbossen in de buurt van berken. Wil je de mooie porseleinzwam fotograferen? Zoek dan naar een omgevallen beuk. Of wil je zien hoe de geschubde inktzwam zich in een aantal dagen transformeert van een witte knol naar een druipende zwarte zwam? Hou je ogen dan op voedselrijke gronden gericht zoals akkers, gazons en wegbermen. Het Koepelbosch bij Oldeberkoop is een waar paddenstoelenwalhalla, zeker de moeite waard voor een wandeling deze herfst.

Veilig genieten

Je maaltijd verrijken met eetbare paddenstoelen uit de natuur? Dat moedigen we zeker niet aan. Het is en blijft lastig om paddenstoelen juist te determineren, zelfs voor kenners is het soms een hele uitdaging om er achter te komen met welke soort je precies te maken hebt. De vergissing tussen een eetbare en een giftige zwam is snel gemaakt. Daarnaast zijn er in de natuur veel soorten afhankelijk van paddenstoelen, niet heel handig als wij die wegkapen dus. Ons advies is dan ook om vooral te genieten van de paddenstoelen in de herfst, ze zijn fascinerend en ontzettend fotogeniek! Neem een klein spiegeltje mee zodat je de onderkant ook kunt bekijken. Maar laat ze lekker staan, zo kunnen ze hun vitale functie in het ecosysteem vervullen en kunnen wij ook volgend jaar weer op zoek naar de sprookjesfiguren op de elfenbankjes.